Omschrijving

Multiple sclerose (MS) is een chronische neurologische aandoening van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) met in het algemeen een sterk wisselend verloop. Het is de meest voorkomende invaliderende neurologische aandoening van de jongvolwassen leeftijd. Het verloop kan snel en agressief zijn, maar kan ook lang relatief mild blijven met weinig terugvallen. Aanvankelijk verloopt de ziekte meestal ‘relapsing-remitting’: opvlammingen (‘schubs’) van de ziekte afgewisseld met perioden van herstel. Na ongeveer tien tot vijftien jaar kan het ziekteproces zogenoemd secundair-progressief gaan verlopen. Uiteindelijk treden blijvende verschijnselen van neurologische uitval op.

MS is geen dodelijke ziekte; de levensverwachting is wel met een aantal jaren verkort. MS-patiënten die rolstoelgebonden of bedlegerig zijn geworden overlijden aan de algemene complicaties en niet aan de ziekte zelf, maar bijvoorbeeld aan infecties van urine- en luchtwegen, decubitus en trombo-embolische complicaties.

Met de nieuwe immunomodulerende en immunosuppressieve therapieën voor MS wordt het ziekteproces significant in gunstige zin beïnvloed: MS-patiënten blijven langer mobiel met een betere kwaliteit van leven. Ook de levensverwachting wordt erdoor verlengd. 

In Nederland hebben naar schatting 17.000 mensen deze ziekte. Elke apotheek zal een keer te maken krijgen met de zorg voor een MS-patiënt.

In deze cursus worden alle relevante aspecten van MS behandeld. Na het bespreken van de epidemiologie, de pathofysiologie en de etiologie van MS, zal ingegaan worden op de klinische presentatie van MS. De diagnostiek, prognose en het beloop van MS wordt besproken. De behandeling van MS en de rol van de apotheek hierbij zal uiteraard uitgebreid aan de orde komen.

Leerdoelen

Na afloop van deze cursus:

• kent u de epidemiologie, pathofysiologie en etiologie van MS
• herkent u de diverse symptomen van MS
• weet u hoe de diagnose wordt gesteld
• bent u op de hoogte van de prognose en het beloop van MS
• kent u de behandelmogelijkheden van MS
• weet u wat voor rol u als apotheker kunt spelen in de zorgverlening voor patiënten met MS