Inleiding

Met de kennis die de wetenschap ons vakgebied de afgelopen decennia heeft geboden, is een rijkdom aan evidence-based behandelmethodieken ontwikkeld. Daarbij zijn onderwerpen die betrekking hebben op: de zoektocht naar het wezenlijke, zingeving, bewustzijnsontwikkeling en spiritualiteit, wat meer naar de achtergrond verschoven. Deze onderwerpen vormen als het ware een verborgen, doch duidelijk aanwézige dimensie in psychotherapie. In deze nascholingscursus wordt deze spirituele dimensie belicht.

Want juist in de huidige tijdgeest, is het maatschappelijk appèl om de spirituele dimensie onderwerp van gesprek te maken levendig aanwezig. Ook in de therapiekamer kunnen we er niet meer omheen: steeds vaker stellen cliënten onder het juk van de `prestatie- en maakbaarheidsmaatschappij’  zich de vraag: wat doet er wezenlijk toe? Met het wegvallen van instituties én de beschikbaarheid van alle vormen van kennis, staan zij voor de taak zélf het antwoord op levensvragen te ontdekken. Wanneer de vraag naar het wezenlijke en zingeving rond psychische problemen gesteld wordt, kan deze gezien worden als een uitnodiging aan de psychotherapeut om mee te gaan in de stroom van deze tijdgeest, en deze wezenlijke onderwerpen een plaats in de psychotherapie toe te kennen.  

Ook onder collega’s wordt wel eens het verlangen om over spiritualiteit te spreken geuit, zowel qua beroepsidentiteit als persoonlijke ontwikkeling. Waarbij gezocht wordt naar inbedding in het vakgebied, met een vertaalslag naar de praktijk. Ondanks het veranderende psychotherapeutische klimaat waarin methoden als mindfulness en compassie steeds meer omarmd worden, bestaat er vaak nog terughoudendheid om openlijk over spiritualiteit te spreken. Het gebeurt wel, maar eerder `in petit comité’, en in stilte.

Deze 3-daagse cursus is gemaakt voor psychotherapeuten die de genoemde uitnodiging aan willen nemen, en zichzelf willen verdiepen in de spirituele dimensie in psychotherapie. Er worden verscheidene facetten van deze dimensie besproken. Daarbij wordt de samenhang met psychologische basisstructuren, sociale- en culturele omgevingsfactoren besproken. Vanuit dit theoretisch kader wordt de verbinding met de praktijk gelegd, waarbij verscheidene vaardigheden worden geoefend en het hanteren van de therapeutische relatie aan bod komt. In de cursus wordt gewerkt vanuit een holistische mensvisie en een experientiële basishouding.

De cursus kan vanuit elke reguliere psychotherapie-richting waarin de cursist zich heeft bekwaamd, worden gevolgd.

De volgende onderwerpen komen aan bod:

• de betekenis van spiritualiteit (dimensies, definities, kenmerken van gezonde spiritualiteit) in psychotherapie,
• de samenhang tussen psychologische factoren (basisstructuren en ontwikkelingslijnen, bewustzijnsontwikkeling), omgevingsfactoren (culturele en sociale) en spiritualiteit,
• mensbeeld in psychotherapie in relatie tot mensvisie in (mainstream) spirituele tradities,
• methoden en technieken afkomstig uit deze tradities toegepast in psychotherapie: o.a. mindfulness en vergeving,
• betekenisgeving van existentiële thema’s in psychotherapie,
• hanteren therapeutische relatie: therapeutische houding, overdracht- en tegenoverdracht.

leerdoelen

Na afloop van de cursus: 

* heb je verdiepende kennis van: 

• kenmerken van spiritualiteit passen bij ontwikkelingsstadia en ontwikkelingslijnen
• mensvisie in mainstream spirituele stromingen
• oorsprong van mindfulness en vergeving en de toepasbaarheid in psychotherapie

* kun je een persoonlijke mensvisie formuleren in relatie tot de eigen beroepsidentiteit en wat dit             betekent voor de eigen therapeutische houding.

* heb je vaardigheden ontwikkeld:

• hoe spirituele en existentiële thema’s bespreekbaar te maken in de behandelrelatie
• hoe in de communicatie aan te sluiten bij de ontwikkelingsstadia van cliënten
• in hanteren van overdracht- en tegenoverdracht.