Het aantal leerlingen dat langer dan drie maanden thuiszit en niet naar school gaat – ‘thuiszitters’ – stijgt. Een stijging die we al jaren zien en die doorzet, ondanks de inspanningen die voortvloeien uit het Thuiszitterspact (2016) of Passend onderwijs (2014). Vanuit de onderwijspraktijk wordt de omgang met leerlingen met gedragsproblemen als moeilijk ervaren en in verband gebracht met het aantal thuiszitters dat niet terugloopt maar zelfs oploopt.

Bart van Kessel neemt ons mee in het ‘andere verhaal’:‘ van thuiszitten, aanjagen, anders leren en vliegwielen.’ Vanuit een beeld van een thuiszitter krijgen we wat meer vat op de werkelijke achtergronden van een jongere, die is komen thuis te zitten: wat zijn de drijfveren, hoe wil hij/zij leren, wat waren de ‘hobbels’ en hoe kunnen we tot een werkelijk effectieve aanpak komen op een even voordehandliggende, als praktische manier?
Het gaat er vooral om te laten zien, dat de thuiszitter door anderen gemist wordt – de relatie tussen leerkracht en leerling weer als een ‘magneet’ gaat werken en het ‘anders leren’ van de jongere wordt herkend en erkend. Daarvoor is vooral ‘ruimte’ en creativiteit nodig om dingen uit te proberen: proeftuintjes, trapveldjes en oefensituaties.
De werkelijke kracht ligt in ‘het doen’. Vooral door ‘anders’ te kijken, ‘anders’ te opereren,  tijd te nemen en ‘te doen’, kunnen er werkelijke doorbraken ontstaan.

Sanne Pronk MSc. vertelt namens het onderzoeksteam van het Kohnstamm Instituut dat samen met Altra Onderwijs & Jeugdhulp onderzoek heeft gedaan naar thuiszitters. Op basis van een gelegenheidssteekproef van 320 zogenoemde cluster 4 leerlingen hebben zij scherp in beeld gebracht wat thuiszitters onderscheidt van niet thuiszitters. De algemene aanname is dat deze leerlingen allemaal gedragsproblemen hebben en dat de thuiszitters onder hen met name gekenmerkt worden door moeilijk hanteerbaar gedrag. Maar zelfs onder ‘cluster 4’ leerlingen blijkt niets verder weg te liggen van dit beeld dan de problemen van de feitelijke groep thuiszitters onder hen…