Waarom we ‘zijn wie we zijn’ wordt bepaald door de wisselwerking tussen aanleg en ervaringen.

Als er psychische klachten ontstaan is niet altijd duidelijk welke ervaringen deze klachten hebben uitgelokt. Klachten kunnen gezien worden als dysfunctionele aanpassingen op een lastige ervaring waarbij de oorspronkelijke aanpassings- of overlevingsstrategie vaak zeer adequaat was, maar pas later dysfunctioneel werd toen het gevaar geweken was, maar het gedrag is blijven bestaan.

Een makkelijk voorbeeld is de rijd-angst na een auto-ongeluk. De angst als er een auto op je afkomt is functioneel en zorgt er meestal voor dat je zo reageert dat de schade zo minimaal mogelijk is, maar als de angst vervolgens blijft en je niet meer in een auto durft te stappen, dan ontstaat er een probleem.

Als kind je emoties inhouden en verbergen omdat er toch geen constructieve respons te verwachten is van je ouders kan in die levensfase zeer verstandig zijn, maar zal in latere relaties mogelijk voor spanningen en problemen zorgen.

Met name bij de jeugdafdeling maar ook meer en meer in de volwassen psychiatrie lopen we er tegenaan dat we soms niet goed begrijpen wat er mis is gelopen omdat het expliciet geheugen pas later in werking treedt. Vooral de behandelaar die blijft zoeken om te begrijpen ten einde te helpen, komt dan soms uit op wat wij het preverbale, of impliciete geheugen noemen. Ervaringen die niet in woorden te bevatten zijn door degene die ze heeft ervaren, maar die soms wel terug te vinden zijn dankzij de ouders, of andere getuigen. Ervaringen die soms ook getuige-loos erkenning kunnen krijgen door goed te luisteren naar het lichaam. Vroege ervaringen zijn veelal in het lichaam opgeslagen.