Grotere welvaart en betere medische zorg hebben geleid tot een sterke toename van de levensverwachting en daarmee een groter aantal ouderen. Daarnaast heeft het grote aantal naoorlogse geboorten geleid tot een absolute toename van oudere Nederlandse ingezetenen. Deze  dubbele vergrijzing betekent niet alleen zware last voor de Nederlandse zorg, maar stelt ook hogere eisen aan de gezondheidszorg. Met de leeftijd neemt immers niet alleen het aantal zieken toe, maar ook het aantal ziekten per patiënt. Hart- en vaatziekten treden vooral op oudere leeftijd, en dat geldt ook voor belangrijke co-morbide aandoeningen als diabetes mellitus, hypertensie en verminderde nierfunctie.

Een groot deel van de cardiologische patiënten bestaat uit ouderen, meestal met co-morbiditeit. Deze groep stelt hoge eisen aan de cardiologische begeleiding. Het vaststellen van de levensverwachting, het maken van de juiste therapeutische keuzen, het zorgvuldig in kaart brengen en het met de patiënt bespreken van de noodzaak voor invasieve diagnostische en therapeutische ingrepen, het plaatsen en eventueel vervangen van bijvoorbeeld een ICD: het zijn alle belangrijke overwegingen en keuze elementen die bij de oude patiënt veel aandacht vragen. Daarnaast spreekt het voor zich dat de dosering van medicatie vaak aangepast moet worden, en dat overbodige therapie en polyfarmacie voorkomen moet worden.

Om al deze redenen is het opportuun om ook in het onderwijs en nascholing meer aandacht te geven aan de oudere hartpatiënt. Deze cursus is gericht op de cardioloog in opleiding, de praktiserende cardioloog en de internist of geriater met belangstelling voor cardiovasculaire ziekten. Er is een voor al deze partijen interessant programma tot stand gekomen, en het is onze vaste overtuiging dat deze cursus in een grote behoefte zal voorzien.

Dr. M. Faes en Dr. N. Wouters, programmaleiders