Algemene achtergrond en uitgangspunten In de afgelopen jaren heeft het klachtgericht behandelen van cliënten in de GGz een grote vlucht genomen en zijn behandelingen aan de hand van protocollen aan de orde van de dag. Hoewel er uiteraard goede resultaten te behalen zijn met deze benadering, wordt het door behandelaren zeer regelmatig als niet helemaal passend of beperkend gezien en kan de aansluiting bij de cliënt verloren gaan. Er is vaak sprake van comorbiditeit en er zijn onderliggende psychopathologische processen die de specifiek klachtgerichte behandeling ontoereikend maken. Bij systemen als de DSM wordt geen rekening gehouden met transdiagnostische factiren: factoren die de categorie overstijgen. Bij transdiagnostisch behandelen wordt bij het behandelen van verschillende diagnoses gemikt op de onderliggende psychopathologische processen in plaats van op de verschillende voorliggende uitingen daarvan. Het gaat niet zozeer om welke diagnose de cliënt heeft, maar welke cliënte de diagnose heeft.
Craske (2010) onderscheidt 12 transdiagnostische psychopathologische processen binnen de domeinen: aandacht, redeneren, geheugen, denken en gedrag. Veelvoorkomende transdiagnostische factoren zijn slaapproblemen, verstoringen in het zelfbeeld en emotieregulatie, perfectionisme en dwangmatig gedrag.In de publicatie van Heycop-ten Ham, Hulsbergen en Bohlmeijer (2014) wordt een uiteenzetting gegeven over de theorie en praktijk van transdiagnostische factoren.
Bij behandeling vanuit de transdiagnostische visie staat de zelfregie van de cliënt centraal! Ter verduidelijking is een vergelijking gemaakt tussen de klachtgerichte en de transdiagnostische benadering, waarbij bij de laatste vooral het proces centraal staat en de cliënt in de expertrol wordt gezet. Er wordt transparant gewerkt en de cliënt bepaald wat hij/zij wil. Welke vormen van behandeling kiest de cliënt, hierbij geholpen door de beslissingsbalans (lange vs korte termijn)
De meerwaarde van de transdiagnostische behandeling lijkt te zitten in de ervaren zelfregie van de cliënt (empowering), de (daarmee) verhoogde veranderingsbereidheid (motivatie), de gerichtheid op gezondheidsdoelen (en monitoring hiervan) en de transparantie over de behandeling (verwachtingsmanagement).
Het vraagt een breed behandelarsenaal van de behandelaar, om aan te sluiten bij het behandelproces van de cliënt en de onderliggende psychopathologische processen.
Vanuit de transdiagnostische denkwijze liggen behandelvormen in het verlengde van de volgende werkingsmechanismes: - Selectieve interpretatie - Experientiële vermijding - Interpersoonlijke stijl - Compassie - Zelfbeeld - Aandachtgerichtheid - Executief functioneren - Slaap
Meer concreet valt hierbij te denken aan (derde generatie cognitief gedragstherapeutische) behandelvormen/technieken: - ACT (zelfbeeld/compassie) - Aandachtgerichte vormen (mindfulness) - Cognitieve gedragstherapie - Motivationele gespreksvoering - Slaapcursus/ontspanningstechnieken - Positive psychology (oplossingsgerichte psychologie) - Psycho-educatie
Vlokhoven Opleidingen is een opleidingscentrum voor iedereen die werkt met mensen met een psychische kwetsbaarheid. Bij ons kun je opleidingen volgen van de generalistische basis-GGZ tot en met gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg. Samen met een dynamisch netwerk van samenwerkingspartners stimuleren wij psychologen om uit te groeien tot de evidence-based professional van de toekomst.