Complexity science laat zich het beste omschrijven als de bestudering van fenomenen die naar boven
komen vanuit een verzameling van interactieve bouwstenen zonder de aanwezigheid van enige
centrale controle of van coördinatie van buitenaf. Er is dus geen ‘centrale processor’ aan het werk.
Dit verschijnsel wordt emergentie genoemd en het proces heet zelforganisatie. De interacterende
bouwstenen kunnen moleculen zijn, maar ook cellen, organen en weefsels. Alle systemen die
samengesteld zijn uit interactieve bouwstenen worden complexe systemen genoemd en levende
systemen zijn complex adaptieve en dynamische systemen (CADS). De cel is een CADS, de mens is
ook een CADS. Andere voorbeelden zijn het klimaat op aarde, de aarde zelf, ecosystemen,
mierenhopen, steden, beschavingen en culturen. Ook organisaties kunnen gezien worden als CADS.
CADS kunnen ook gezien worden als dynamische netwerken van interactieve knopen (nodes). Zo kan
het genoom ook gezien worden als een dynamisch netwerk. In de netwerk geneeskunde, die een
grote vlucht aan het nemen is vanwege het beschikbaar komen van krachtige technologie en op
complexity science gebaseerde rekenmethoden. De gevolgen voor het kijken naar ziekte en
gezondheid, predictie, preventie, het stellen van diagnoses, de behandelmethodes, waaronder
farmacotherapie, zijn groot. Op termijn zal de organisatie van de gezondheidszorg daardoor drastisch
veranderen. De preventie van ziekte zal een veel grotere plaats gaan innemen. Wat voor de
geneeskunde waar is, geldt zeker en wellicht in nog veel grotere mate, voor de bedrijfsgeneeskunde
en bedrijfsgezondheidszorg.
CADS kunnen in verschillende zijnstoestanden bestaan, configuratie, fase of staat genoemd. De
overgang van de ene naar een andere staat kan gelijkmatig, maar vaak ook abrupt verlopen. Deze
abrupte overgang van de ene naar de andere configuratie wordt een kritieke fase overgang (critical
transition) genoemd. Deze kritieke fase overgang vind plaats bij het zg. ‘tipping point’. Elk CADS geeft
vlak voor de fase overgang signalen af, vroege waarschuwingssignalen genoemd (early warning signs
- EWS). Deze EWS zullen een essentiële rol gaan spelen bij de predictie, preventie en diagnose van
dreigende fase overgangen op het moment dat er nog sprake is van reversibiliteit. Bovenstaande
ontwikkelingen zijn van belang voor de geneeskunde en de organisatie van de zorg en zeker ook van
de bedrijfsgezondheidszorg. Deze eerste dag vormt een verkenning van de grenzen en
mogelijkheden voor de geneeskunde en de bedrijfsgezondheidszorg in de toekomst.

CANMEDS COMPETENTIES
Medisch handelen
1.1. De bedrijfsarts krijgt nieuwe kennis en inzichten betreffende de stand van de bedrijfsgeneeskunde en de mogelijkheden in de toekomst.
Samenwerking
3.4. De bedrijfsarts krijgt nieuwe kennis en inzichten betreffende interdisciplinaire mogelijkheden
van samenwerking en de implicaties daarvan voor het eigen vakgebied.
Kennis en wetenschap
4.2. De bedrijfsarts verbreedt en ontwikkelt zijn/haar wetenschappelijke vakkennis
Maatschappelijk handelen
5.2. De bedrijfsarts leert nieuwe perspectieven van waaruit de gezondheid van medewerkers,
organisaties en de samenleving als geheel bevorderd kan worden.
Organisatie
6.2. De bedrijfsarts leert effectiever en doelmatiger werken in zijn/haar klantorganisatie.