De Gatekeeperstraining is gericht op het vroegtijdig zichtbaar en bespreekbaar maken van suïcidaliteit, waardoor eerdere hulp mogelijk wordt. Dit kan gerealiseerd worden door sleutelfiguren of intermediairs van diverse doelgroepen te trainen in het herkennen en bespreekbaar maken van suïcidaliteit: de zogenoemde gatekeeperstraining.

Gatekeepers

Diverse disciplines artsen en verpleegkundigen bekleden een relevante sleutelpositie om toegerust  te worden als gatekeepers.

Waarom een training?

Mensen met suïcidale gedachten gaan het gesprek soms uit de weg vanuit schaamte of de angst dat de ander afwijzend reageert of uit schrik het contact verbreekt. Terwijl erover praten voor hen juist een opluchting kan betekenen en weg vrij kan maken naar verdere hulp.

In de praktijk is er vaak onzekerheid over hoe om te gaan met signalen van wanhoop en suïcidale uitspraken. Sommige artsen en verpeegkundigen vinden het moeilijk om in gesprek te gaan over doodswensen en suïcidaal gedrag, vanuit het idee dat de suïcidaliteit wel eens toe zou kunnen nemen door erover te praten. Een andere belemmering om het gesprek aan te gaan over suïcidaliteit is dat het voor hulpverleners niet altijd duidelijk is wanneer en naar wie cliënten met suïcidale gedachten te  verwijzen.

Duur van de training

De training bestrijkt één dagdeel.

Uitvoering van de training

De training wordt uitgevoerd door medewerkers van de verschillende GGZ-instellingen in regio Amsterdam, die in aanvulling op hun GGZ-expertise een specifieke trainerstraining hiervoor gevolgd hebben.

Inhoud van de gatekeeperstraining

De training voor de gatekeepers is gebaseerd op het QPR-model. Dit staat voor de drie hoofdtaken van de gatekeepers:

Question: empathisch vragen naar suïcidaal gedrag. Zo specifiek en concreet mogelijk uitvragen van zowel het feitelijk verloop als ook de achterliggende pijn en ambivalentie.
Persuade: motiveren om hulp te zoeken. Door het contact aan te gaan en ruimte te bieden om de tegenstrijdige gevoelens en gedachten onder ogen te zien ontstaat er een basis voor verandering.
Refer: Gatekeepers dienen goed op de hoogte te zijn wanneer en hoe te verwijzen naar gespecialiseerde hulp

Uit onderzoek blijkt dat door gatekeeperstrainingen vooral de kennis van suïcidaliteit en de vaardigheden om daarmee om te gaan toenemen. Dat geeft gatekeepers meer vertrouwen in de eigen effectiviteit om in gesprek te gaan met suïcidale mensen, met als gevolg dat ze eerder en beter contact maken met mensen over hun suïcidale gedrag en hun wanhoop.

Opzet van de training:

Voorstelronde waarin deelnemers eigen betrokkenheid met het thema suïcidaliteit verwoorden
Presentatie over het verloop van het suïcidale proces, risico- en beschermende factoren
Vaardigheidstraining:

Dit onderdeel bestaat uit drie oefenrondes, waarin in tweetallen een gesprek met een suïcidaal persoon geoefend wordt, afwisselend in de rol van hulpverlener en van cliënt.

De eerste ronde vormt de baseline voor de volgende twee rondes.

In de tweede ronde leren cursisten empathisch en actief doorvragen naar de doodswens en achterliggende gevoelens van wanhoop. In de derde ronde wordt een ‘toeschouwersperspectief’ toegevoegd: de cliënt laten kijken naar zijn suïcidaliteit vanuit het perspectief van een ander.

De training besluit met informatie over verwijsmogelijkheden, juridische aspecten en verantwoordelijkheden.