- Het gaat niet primair om protocollen, het gaat om zórg, er zijn voor je patiënt: het belang van presentie.- De waarde van opgeven: opgeven is noodzakelijk om ruimte te maken voor het afscheid.- Rouw begint veel eerder dan het moment dat iemand doodgaat. Bespreek het sterven en de levensvragen waar iemand mee zit.- Nadat iemand geen behandelingen meer kan hebben, is er nog zoveel mogelijk op het gebied van palliatieve zorg.- Palliatieve zorg is verlichting bieden, aandacht hebben voor de psychische en sociale problematiek van de patiënt, aandacht hebben voor de existentiële zorg en end of life-care bieden.- Het gaat uiteindelijk in de zorg vooral om compassie.- Maar aan compassie zitten wel grenzen. Je moet het wel kunnen blijven opbrengen. Intervisie is daarom belangrijk.- In de palliatieve zorg is nog wel verbetering mogelijk. De palliatieve zorg kan heel grillig verlopen en de behandelend artsen spelen hier nog onvoldoende op in, het moet veel systematischer aangepakt worden.
Leerdoelen:- Presentie in de palliatieve zorg- Bespreken van sterven en levensvragen- De waarde van opgeven- De waarde van compassie- Betere anticipatie van het verloop van de palliatieve zorg