Sinds de presentatie op het VEN congres in 2018, de netwerkavonden en het artikel in EM, is een uit improvisatie ontstaan EMDR protocol voor ongewenste gewoontes inmiddels uitgegroeid tot een veelbelovend EMDR protocol voor de behandeling van dranggedrag. In deze workshop wordt dat protocol besproken en geoefend.

Naast dwangstoornis (OCS) kan zogenoemd dranggedrag worden onderscheiden. Het gaat dan om bijna niet te weerstaan, soms zelfs ‘verslavend’ gedrag, zoals haartrekken, huidkrabben, pathologisch gokken, (pathologisch) nagelbijten, excessief winkelen, overmatig internetten, (bepaalde varianten van) automutilatie en (vr)eetbuien. Specifieke stoornissen in de impulscontrole kunnen eveneens tot deze categorie gedragsproblemen worden gerekend, zoals woedeaanvallen, kleptomanie en pyromanie. In de regel gaat het om gedrag dat de functie heeft van spanningsreductie en/of verslavend is door de psychologische en naar het zich laat aanzien ook fysieke roes die soms door het gedrag wordt veroorzaakt. In bepaalde gevallen wordt het gedrag ‘functioneel autonoom’, een hardnekkige gewoonte zonder direct doel of bekrachtiging (‘habit’).

Bij de behandeling van dranggedrag dan wel ongewenste gewoonten ligt de nadruk veelal op (het vergroten van de) zelfcontrole, waarbij gebruik wordt gemaakt van het aanleren van incompatibele respons(en), stimuluscontrole, respons-cost (stimulus-respons interventies). Leertheoretisch spreekt men dan wel van ‘operante interventies’, gericht op beheersing of – als het kan – stoppen van het gedrag. De resultaten van dergelijke behandelingen zijn bemoedigend en de moeite zeker waard. Niettemin is er (flink) ruimte voor verbetering en uitbreiding van de mogelijkheden. Soms ontstaan dergelijke verbeteringen op basis van (nieuwe) wetenschappelijke inzichten; soms ontstaan min of meer spontaan interventies die tot verassende effecten leiden. Zo ook de behandelprotocollen zoals die in deze workshop zullen worden

gepresenteerd. Het onderliggende protocol is het op basis van duidelijke instructies (vooral thuis) imaginair uitvoeren van het probleemgedrag, terwijl het werkgeheugen wordt belast. Er is inmiddels aanzienlijke ervaring opgedaan met het protocol bij verscheidene patiëntengroepen; de resultaten zijn vaak indrukwekkend.

Leerdoelen van de workshop

In deze workshop wordt het desbetreffende protocol gepresenteerd, van een conceptueel kader voorzien en toegespitst op specifieke patiëntengroepen. Daartoe worden presentaties afgewisseld met videofragmenten en oefeningen. Aan het einde van de dag kan je aan de slag met je eigen patiënten.