In de masterclass worden de verschillen, het spanningsveld en de interactie onderzocht tussen twee soorten kennis en data in de psychiatrische praktijk. Het gaat hier om enerzijds objectieve, generaliserende wetenschappelijke data en anderzijds subjectieve, op het individuele geval betrokken data.

De eerste spreker bij de masterclass is Floortje Scheepers, hoogleraar Innovatie in de psychiatrie en hoofd van de afdeling psychiatrie in het UMC Utrecht. In haar praktijk en onderzoek probeert zij op (technologisch) vernieuwende manier gebruik te maken van data, opdat de psychiater en de hulpverlener ‘dichterbij’ de ervaring en beleving van de patiënten zelf kunnen komen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om data verkregen uit wearables, die het stressniveau van de patiënt door de tijd heen meten; om geanalyseerde gespreksdata; om allerhande medische, psychologische en sociale data die gecombineerd worden met statistische databronnen. De betekenis van deze data wordt doorgesproken in een gelijkwaardige relatie met patiënt en professional om zodoende een betere behandeling te kunnen bieden.

Na de eerste presentatie en discussie hierover zal de tweede spreker, Derek Strijbos, psychiater en filosoof, o.a. bij Dimence in Zwolle, een reactie geven op de vragen die dit oproept en zelf enige kanttekeningen plaatsen. Leidt het vergaren van meer data op zichzelf al tot beter inzicht of gaat het voor echte betekenisverlening toch vooral om het goede gesprek met de patiënt? Wat zijn de effecten van deze benadering op de relatie tussen patiënt en professional? En wat doen data met de patiënt? Kan een overkill aan data niet ook juist leiden tot vervreemding en versplintering van (zelf)begrip? Hoe moeten (kwetsbare) mensen zich verhouden tot hun data, welke kansen, risico’s en ethische dilemma’s zijn te voorzien en hoe zou hierop geanticipeerd kunnen worden? Toenemende invloed van data roept ook de vraag op naar de relatie tussen de veronderstelde objectiviteit van data en subjectiviteit van (praktijk)ervaring. Bij een conflict tussen de data en de ervaring van patiënt en/of professional, wat geeft dan de doorslag en op welke gronden? Tot slot: hoe kenbaar is de mens? Als een zichzelf interpreterend wezen valt de mens nooit samen met zijn ‘data’. Moeten we er wel van uitgaan dat beschikking over meer data leidt tot meer kennis?  

Na het volgen van de masterclass:

•          Heeft u kennis van de belangrijkste denkwijzen, problemen en oplossingen rond het vraagstuk van kennis en (subjectieve) data in de psychiatrie.

•          Kunt u kritisch en filosofisch reflecteren over het maatschappelijk beleid en de psychiatrische praktijk met betrekking tot verschillende soorten kennis en data.

•          Kunt u kritisch en filosofisch reflecteren op de invloed hiervan op de verhouding tussen patiënt en professional, professional en wetenschap en professional en maatschappij.