Per jaar zijn er in Nederland 180.000 doorlopende zwangerschappen. Uit onderzoek van Quispel et al (2014) blijkt dat 20% van de vrouwen psychische klachten ontwikkelt tijdens hun zwangerschap. Slechts een fractie daarvan zoekt hulp. 5-10% van de vrouwen  heeft last van angst voor de bevalling. 10-20% ervaart de bevalling als traumatisch, waarvan 3% een PTSS  ontwikkelt. 12% van de zwangere vrouwen heeft of ontwikkelt een depressie tijdens de zwangerschap of post-partum (trimbos 2019). De postpartum depressie is de meest voorkomende aandoening bij nieuwe moeders. Uit onderzoek blijkt dat het niet behandelen van deze stoornis consequenties kan hebben voor de ontwikkeling van het kind op korte en langere termijn.

Iedere huisartsenpraktijk heeft te maken met deze doelgroep.

Vaak hebben deze vrouwen angst- en depressieklachten, maar het kan ook gaan om ernstige psychiatrische aandoeningen. Psychoses komen meer voor bij migranten dan bij Nederlanders.

De (culturele) achtergrond van niet-westerse migranten bepaalt mede de manier van het omgaan met psychi(atri)sche problematiek, het al dan niet erover spreken en de manier waarop hulp gevraagd wordt.

Kennis over het voorkomen van psychi(atri)sche problematiek en de manier van uiten helpt de huisarts en praktijkondersteuner om dit beter te herkennen bij migranten en om de communicatie en behandelaanpak beter toe te spitsen op deze doelgroep.

Opzet

De training wordt verzorgd door Barbara Portier, psychiater, Mariëlle van Pampus, gynaecoloog en Merith Cohen de Lara, gz-psycholoog. Alle drie hebben op hun vakgebied jarenlange ervaring met psychische problematiek bij zwangere vrouwen en postpartum vrouwen.

In de training worden interactieve werkvormen gebruikt en staan praktijkvoorbeelden centraal.

De training is gericht op het verwerven van kennis over en bewustwording van de meest voorkomende psychische problemen tijdens de zwangerschap en post partum. Verder is er ruim aandacht voor de plek die zwangerschap heeft in de huidige maatschappij en de complicaties daarvan. De deelnemers krijgen inzicht in de sociale kaart voor deze doelgroep.

Leerdoelen Huisarts

• De deelnemer kan psychische stoornissen bij zwangere vrouwen herkennen en erkennen.
• De deelnemer kent de basiscijfers en epidemiologie van psychische problematiek bij zwangere vrouwen en post partum;
• De deelnemer is op de hoogte van de mogelijkheden van de medicamenteuze behandelingen bij zwangere vrouwen en postpartum. Zij of hij weet wat hij voor kan schrijven en welke verwijsmogelijkheden er zijn.
• De deelnemer is op de hoogte van de psychotherapeutische mogelijkheden en alternatieve behandelmogelijkheden en weet waar ze naar toe kan verwijzen.
• De deelnemer is op de hoogte van de kansen van medische complicaties van zwangerschap en de implicaties die dit voor de vrouw heeft.
• De deelnemer is op de hoogte van de bijzondere positie die een zwangerschap heeft in de huidige maatschappij en kan psychische klachten die dit kan opleveren in zijn of haar spreekkamer behandelen.

Iedere huisarts heeft met deze groep te maken. Pasgeborenen kunnen hiervan de gevolgen ondervinden op lichamelijke gebied, lager geboortegewicht en vroeggeboorte, op sociaal-emotioneel gebied, onveilige hechting en problemen in het gedrag. 

In de huidige maatschappij wordt de zwangerschap gezien als het evenement van een leven waarin louter aandacht is voor positieve aspecten van het krijgen van een kind en de zwangerschap. Het oncontroleerbare aspect en risico dat inherent is aan zwangerschap en bevalling en is een onbekend fenomeen in de huidige maatschappij. De verwachtingen over een zwangerschap en de postpartum periode stroken vaak niet vaak niet met realiteit en dat kan psychische klachten veroorzaken. 

Kennis over het voorkomen van psychi(atri)sche problematiek en de manier van uiten helpt de huisarts en praktijkondersteuner om dit beter te herkennen bij zwangere en postpartum vrouwen.

Opzet

De training wordt verzorgd door een ervaren trainer die kennis heeft over deze problematiek

In de training worden interactieve werkvormen gebruikt en staan praktijkvoorbeelden centraal.

De training is gericht op het verwerven van kennis over en bewustwording van de culturele aspecten van de GGZ problematiek van migranten. Verder is er ruim aandacht voor het praktisch handelen (communicatie, uitleg en aanpak) ten aanzien van diagnostiek en behandeling in de eerstelijn.

Leerdoelen POH GGZ

• De deelnemer kan culturele aspecten benoemen in de eerstelijns GGZ zorg aan migranten, in relatie tot andere factoren zoals laaggeletterdheid;
• De deelnemer kent de basiscijfers en epidemiologie van psychische problematiek bij migranten;
• De deelnemer onderkent de groeps- en gezinscontext van het migrantenbestaan en de invloed die dit kan hebben op het ontstaan van psychische problematiek;
• De deelnemer kan de psychische problematiek bespreekbaar maken ten behoeven van diagnostiek, uitleg en behandeling.
• De deelnemer is op de hoogte van ziektebeleving in andere culturen.