Cluster C persoonlijkheidsproblematiek wordt gekenmerkt door excessieve angst, controle of remming. De klachten ontstaan uit een combinatie van genetische aanleg en omgevingsfactoren zoals opvoeding en gebeurtenissen tijdens het opgroeien.

De ernst van cluster C problematiek wordt vaak onderschat. Comorbide is er vaak sprake van chronische depressie, SOLK problematiek en burn out. 

Hoewel deze persoonlijkheidsproblematiek veel voorkomt, is er relatief weinig (wetenschappelijke) aandacht voor deze aandoeningen.

In het bijzonder het rigide karakter van dit type PS, maakt de Schematherapeutische behandeling uiteindelijk tot een meer frustrerende ervaring dan verwacht. Patiënten hebben, voor de korte termijn, een succesvolle coping ontwikkeld en komen vaak in therapie om van hun klachten af te komen, niet van hun coping. Verder rapporteren veel therapeuten dat Cluster C patiënten opvallend veel moeite hebben met het identificeren en benoemen van hun emoties en de trggers uit het verleden en dat ze het moeilijk vinden er contact mee te maken.

?

Het behandelen van patiënten met een cluster C PS is daarom net zo complex als bijvoorbeeld het behandelen van mensen met een Borderline Persoonlijkheidsstoornis. Cluster C persoonlijkheidsproblematiek wordt gekenmerkt door excessieve angst, controle of remming. De klachten ontstaan uit een combinatie van genetische aanleg en omgevingsfactoren zoals opvoeding en gebeurtenissen tijdens het opgroeien. De ernst van cluster C problematiek wordt regelmatig onderschat. Er is vaak sprake van chronische depressies, SOLK problematiek en burn-out.

Groepstherapie biedt extra mogelijkheden om verandering teweeg te brengen bij deze patiënten.

Deze fasegerichte groepsbehandeling van 35 sessies neemt het cluster C modus model, ontwikkeld en onderzocht door Arnoud Arntz, als uitgangspunt (Vreeswijk, M. Van, Broersen, J. & Nadort, M.M. (2012). The Wiley-Blackwell Handbook for Schema Therapy: Theory, research and pratice.Chichester: Wiley-Blackwell. - 4.10 A. Arntz: Schema Therapy for Cluster C personality disorder).

Onderdelen in de cursus zijn:

De fasering van de groepstherapie voor deze patiënten;

De verandering van de therapeutische houding per fase;

Leren herkennen van en werken met typische cluster C modi;

Het groepsproces inzetten om vermijding te doorbreken;

Samen met de groep werken aan de motivatie tot verandering;

Leren de verantwoordelijkheid voor veranderen tijdig over te laten aan de patiënt;

Patiënten op een constructieve manier leren omgaan met verantwoordelijkheid, schuld, loyaliteit en moeilijke emotis.

De vermijding doorbreken door inzet van experientiele oefeningen

Aandacht voor tegenoverdracht van de therapeut

Dickhaut, V. & Arntz, A. (2014). Combined Group and Individual Schema Therapy for Borderline Personality Disorder: a Pilot Study. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 45, 242-251.

Onderdelen in de cursus zijn:

De fasering van de therapie in een groep voor cluster C patiënten

Leren herkennen van en werken met typische cluster C modi en hoe maximaal gebruik maken van de groep

Werken aan de houding van de therapeuten bij het doorbreken van de vermijding: patiënten helpen en het groepsproces gebruiken om meer in contact te komen met emoties

Samen met de patiënt werken aan de motivatie tot verandering van de coping en dus ontwikkelen van ander gedrag; 

Leren de verantwoordelijkheid voor veranderen tijdig over te laten aan de patiënt en het hierbij gebruik maken van de groep;

Patiënten op een constructieve manier leren omgaan met verantwoordelijkheid, schuld en loyaliteit.

Voordelen groepsschematherapie (GST):

Naast de algemene voordelen van groepstherapie zoals herkenning, interpersoonlijk leren en onderlinge steun zijn er vergeleken bij individuele schematherapie een aantal specifieke voordelen zoals:

Feedback van cliënten is meer geloofwaardig

Door de herkenning bij elkaar, voelen patiënten zich sneller veilig 

Twee- of meerstoelentechniek  en rollenspelen kunnen met meer personen gespeeld worden en zijn krachtiger in een groep

Bestrijden van straffende modus met hele groep is krachtiger

Werken met de blije kind modus is leuker en spontaner in een groep

Samenwerken van psycholoog en vaktherapeut geeft extra input bij het ontwikkelen van ervaringsgerichte oefeningen

Voordelen van fasegerichte GST:

Elke fase brengt zijn eigen taken met zich mee, alle deelnemers zijn bezig met vergelijkbare taken

Per fase kunnen duidelijke doelen worden gesteld

Aan de hand van deze taken vinden bij elke fase evaluaties plaats. Evaluaties en fasegerichte taken maken duidelijk welke grenzen en/of extra ondersteuning er nodig zijn om de stap naar de volgende fase te kunnen maken. Therapie is gefocust op gezamenlijk en stapsgewijs leren en daarom niet eindeloos.