Autisme werd in het eerst beschreven in 1943 door Leo Kanner en een jaar later beschreef Hans Asperger het naar hem vernoemde syndroom. Dit houdt in dat de oudere populatie (60+) die wij zien in ons werk is opgegroeid in een tijd waarin een dergelijke diagnose niet of nauwelijks gesteld werd. Tot op heden is er weinig bekend over autisme bij ouderen. Op basis van de literatuur wordt de prevalentie van autismespectrumstoornissen (ASS) bij volwassenen en ouderen op ongeveer 1% geschat (Brugha e.a. 2011).

autisme en het verouderingsproces

Op dit moment weten we nog niet precies hoe het verouderingsproces bij mensen met ASS zich verhoudt tot het ‘gewone’ verouderingsproces en wat is bijdrage van ASS is op de cognitieve achteruitgang bij ouderen. Veel ouderen zijn opgegroeid in een tijd waarin het leven uit meer vaste patronen bestond. Zo werd structuur geboden vanuit familie, school en werk. Daardoor hebben mensen met ASS geleerd door de jaren heen te compenseren voor hun (functionele) beperkingen, wat zij ook toepassen bij het ouder worden. Echter, naarmate ze ouder worden blijkt vaak dat deze compensatiemechanismen door veranderende omstandigheden (b.v. afname van hersencellen door het normale verouderingsproces, comorbiditeit, verhuizing, verlies van partner, enz.) minder goed werken (Spek & Geven 2013). Een deel van de ouderen met ASS komt pas op latere leeftijd in aanraking met de (geestelijke) gezondheidszorg. De redenen van de verwijzing zijn vaak verandering in het gedrag, verdenking op dementie, stemmingsproblemen / depressie of een angststoornis (Spek & Geven 2013). Daarbij wordt de diagnose Autismespectrumstoornis bij ouderen vaak gemist.

In deze workshop wordt stil staan bij de kenmerken van autisme, met name bij ouderen. Er wordt ingegaan op herkenning en diagnostiek enerzijds en bejegening anderzijds. De presentatie zal ondersteund worden door videomateriaal van ouderen met autisme. Tevens is het mogelijk om casuïstiek te bespreken.