Blik op diversiteit in visies op ‘een goede dood’ en beleving van afscheid
• Diversiteit groeit, maar is er altijd al geweest
• Wat is cultuur? Belang van cultuur in de zorgverlening
• Vraag aan publiek: Wat is voor u goede dood? Even nadenken, daarover kort uitwisselen met de persoon naast u.
• Voorbeelden van diversiteit in wensen rond het levenseinde
o Moslim – geen pijnbestrijding
o Hoe gewassen willen worden
o Veel bezoek, gestopt door professional uit zorg voor de patiënt, patiënt ongelukkig (Ik ben geen goed mens geweest)
• Besef van verschillen – verschillen mogen er zijn
o Niet om uit te vergroten maar om ons bewust te zijn van afstand die overbrugd moet worden. Gezamenlijke grond zoeken
o Werken aan tussenoplossingen
• Valkuilen bij workshops vandaag: ‘we stoppen mensen in een hok’
o Spanning tussen kijken naar de culturele achtergrond en kijken naar het individu
o Maar basiskennis van diverse achtergronden helpt wel. Dan weet je dat er wat je vragen valt.
Inleiding Cultuursensitief werken: Wat is dat? Wat is daarvoor nodig? (Jeanny)
(20 minuten)
• Wat is cultuursensitief werken?
o Wat is het niet?
• Wat is het belang van cultuursensitief werken?
• Cultuurspecifiek werken
• Wat is de winst voor patiënt en familie en voor jezelf als professional of vrijwilliger?
• Wat is er nodig om cultuursensitief te werken?
o Voor de individuele professional of vrijwilliger;
o Voor de organisatie
Workshops
Afscheid en rouw in de Molukse gemeenschap (Crams Nikijuluw en Jeanny Vreeswijk-Manusiwa)
• Wie zijn de Molukkers?
• Hoe kijken zij naar gezondheid en ziekte, leven en dood?
• Wat is belangrijk in de laatste levensfase?
• Wat moeten zorgverleners weten?
• Wat zijn gebruiken bij verzorging van de overledene, afscheid, uitvaart en rouw?
Ziektebeleving bij patiënten/cliënten met Marokkaanse achtergrond (Amina Berkane Abakhou)
• Visie op gezondheid en ziekte, ouderdom, leven en dood (mogelijke verschillen?)
• Wat is belangrijk in de laatste levensfase?
• Waar zijn mensen mee geholpen?
• Wat moet je als zorgverlener zeker niet doen?
• Tonen fragmenten uit de film: Ik heb een dokter in Marokko.
Ziektebeleving bij patiënten/cliënten met Turkse achtergrond (Gözde Duran)
• Visie op gezondheid en ziekte, ouderdom, leven en dood (mogelijke verschillen?)
• Wat is belangrijk in de laatste levensfase?
• Waar zijn mensen mee geholpen?
• Wat moet je als zorgverlener zeker niet doen?
Afscheid en rouw bij moslims (Djena Roehoeputij)
• Hoe kijken moslims naar leven en dood? (verschillen onder moslims?)
• Wat is belangrijk, direct na overlijden?
• Wat zijn de gebruiken?
• Rol van familie, naasten en gemeenschap?
• Demonstratie van rituele wassing en het inwikkelen van een overledene
• Wat is belangrijk bij afscheid, uitvaart en rouw? Wat zijn de gebruiken?