Omschrijving:
In de palliatieve fase van kanker is genezing niet meer mogelijk. De medische behandeling richt zich in deze fase aanvankelijk op het zo goed mogelijk bestrijden van de ziekte en op bestrijding van symptomen, met als doel het verlengen van het leven met een zo goed mogelijke kwaliteit van leven. Uiteindelijk gaat deze zogenoemde ziektegerichte palliatie over in symptoomgerichte palliatie, en is het doel uitsluitend kwaliteit van leven. In de stervensfase verschuift de aandacht van kwaliteit van leven naar kwaliteit van sterven.
De palliatieve fase bij kanker kent vaak een relatief lange fase waarin een geleidelijke afname van functioneren optreedt, waarna meestal vrij abrupt een snelle achteruitgang optreedt tot aan het overlijden. Afhankelijk van het type kanker kan de palliatieve fase enkele maanden tot vele jaren duren.
In de palliatieve fase kan ondersteuning van een fysiotherapeut zinvol zijn bij verschillende hulpvragen op het gebied van dagelijks functioneren, behoud van conditie en vitaliteit, omgaan met symptomen zoals oedeem, pijn of dyspnoe. Ook kan de fysiotherapeut mantelzorgers ondersteunen, onder andere door het aanleren van ergonomische technieken om transfers te ondersteunen. Hoewel fysiotherapie zinvol kan zijn in deze fase, zijn er ook diverse, relatieve en absolute, contra-indicaties waarmee rekening gehouden moet worden, bijvoorbeeld bij fysieke training in aanwezigheid van botmetastasen. Ook kunnen zich morele dilemma’s voordoen, waarbij bijvoorbeeld het uitgangspunt om verdere schade te voorkomen conflicteert met de doelstelling om de autonomie zoveel mogelijk te bevorderen.
Het behandelen en coachen van patiënten in de palliatieve en/of terminale fase vraagt vaak veel van de mentale belastbaarheid van de fysiotherapeut; de vaardigheid om professionele betrokkenheid en persoonlijke distantie in evenwicht te houden wordt in deze fase soms bijzonder op de proef gesteld. Deze en aanverwante thema’s komen in de cursus aan bod.

Doel:
Na deze cursus is de deelnemer in staat om de verschillende fasen van palliatieve zorg te benoemen. De deelnemer heeft inzicht in de medische behandelmogelijkheden in de verschillende palliatieve fasen, en kan de waarde en beperkingen van fysiotherapie ter ondersteuning van autonomie, functioneren en vitaliteit in deze fasen benoemen. De deelnemer kan expliciete morele afwegingen verwoorden, en kan mantelzorgers gerichte adviezen en training geven ten aanzien van transfers.