De behandelstrategieën voor mannen met het gemetastaseerd prostaatcarcinoom zijn de afgelopen jaren sterk aan verandering onderhevig. In de hormoongevoelige setting kan er een keuze worden gemaakt tussen oligometastatische behandeling of androgeen deprivatie therapie, met of zonder abiraterone of docetaxel; deze keuzes zullen per patiënt moeten worden afgewogen, waarbij een multidisciplinaire aanpak ook in de vroege setting onontbeerlijk is. Voor patiënten met het castratie-resistent prostaatcarcinoom is de optimale sequencing van beschikbare therapieën een belangrijk vraagstuk, waarbij de verschuiving van middelen in de behandeling van het CRPC naar de HSPC setting onze keuze niet vergemakkelijkt. Dan is er ook nog de opkomst van de PSMA scan waarmee wij eerder gemetastaseerde ziekte kunnen detecteren, en daarbij ook eerder therapeutisch zouden kunnen ingrijpen. De PSMA radioligand therapie heeft ook al in Nederland zijn intrede gedaan!

Inzicht in de moleculaire opmaak van de ziekte biedt enig houvast. Er lijken moleculaire subgroepen te bestaan die goed responderen op PARP remmers of juist primair resistent zijn voor anti-androgenen. Moleculaire diagnostiek en een goede familie anamnese zullen steeds belangrijker worden.

Maar overal ligt het spook van overdiagnostiek en overbehandeling op de loer, want uiteindelijk is het de kwaliteit van leven dat telt. Wat er kan, maar ook wat er moet is een publiek debat. Zo een debat dient voorafgegaan te worden door begrip. Het uitwisselen van ervaringen met het starten, stoppen en weigeren van behandelingen is daarbij waardevol.