Hulpverleners in de GGz lopen een relatief hoog risico om tijdens hun werk met agressie geconfronteerd te worden. Agressie is bepaald geen eenvormig fenomeen. Afhankelijk van de persoonlijke en psychopathologische kenmerken van de patiënt, de aard van de interacties met mensen die hij of zij ontmoet, en de omgeving waarin de patiënt verblijft, krijgt de agressie specifieke inhoud en kleur. Om deze reden moeten we de variëteit in het optreden van agressie van onze patiënten goed leren kennen. Dit biedt de basis voor preventie en effectieve behandeling op maat. Door agressie in iedere situatie opnieuw te analyseren en begrijpen, kunnen we naar verwachting nog effectiever werken aan doelgerichte preventie en behandeling.
De agressie van bijvoorbeeld een autistische patiënt, wiens zekerheden worden verstoord door een verandering van omgeving waarin mensen onvoorspelbaar reageren, is van een geheel andere aard dan de agressie van een patiënt met psychopathische persoonlijkheidskenmerken die met voorbedachten rade dreigend gedrag vertoont gericht op het bereiken van persoonlijk voordeel. Vaak spelen er ook biologische factoren een rol die we goed moeten leren begrijpen om adequaat op het agressieve gedrag van de patiënt te kunnen reageren. En het geheel wordt nog complexer wanneer we de bredere maatschappelijke context erbij betrekken. In tijden van sociaal-maatschappelijke instabiliteit en binnen een sterk individualistische cultuur kan agressief gedrag eerder optreden dan binnen een meer collectivistisch georiënteerde samenleving met meer gemeenschapszin en solidariteit. 

De confrontatie met agressieve patiënten heeft een grote impact op hulpverleners. Er is ons alles aan gelegen om agressie en de negatieve gevolgen ervan te voorkomen. Dit is in het belang van zowel de hulpverlener, de patiënt en diens naasten. Tegelijkertijd moet ook onderkend worden dat agressie helaas onderdeel uitmaakt van het alledaagse werk van veel hulpverleners. Ondanks al onze positieve inspanningen kunnen patiënten dusdanig ontregeld zijn dat agressief gedrag onvermijdelijk lijkt. Maar ook binnen deze situaties missen we soms de kansen die er wel degelijk liggen om (potentieel) agressieve patiënten effectief te behandelen en begeleiden. 

Tijdens dit congres gaan we in op de wijze waarop we in uiteenlopende situaties agressief gedrag van patiënten kunnen leren begrijpen, om hier vervolgens op gepersonaliseerde wijze mee om te gaan. We starten de dag met een algemene introductie op het thema. We presenteren een algemeen model voor agressie dat ons helpt om in individuele situaties (potentieel) agressief gedrag van patiënten te leren analyseren en begrijpen. Dit algemene model zal vervolgens door experts binnen hun vakgebied worden geconcretiseerd bij uiteenlopende patiëntengroepen. Zo wordt op levendige wijze geïllustreerd hoe agressie steeds verschillend moet worden begrepen, en hoe dit begrip leidt tot meer gepersonaliseerde preventieve en behandelstrategieën. Wij zullen apart ingaan op agressie bij patiënten die psychotisch zijn, patiënten met autisme, jeugdige patiënten, patiënten met een ernstige persoonlijkheidsstoornis, patiënten met verslavingsproblematiek, patiënten met psychopathie en patiënten met een verstandelijke beperking. Zo proberen we de veelkleurigheid van het fenomeen agressie te leren herkennen en onze omgang met de agressieve patiënt hierop af te stemmen.