'Verbindend Gezag', naar een nieuwe worm van autoriteit, gebaseerd op principes van geweldloos verzet.

Op deze studiedag staat het opnieuw nadenken over autoriteit en gezag centraal. Gezag is nergens meer vanzelfsprekend. In zijn boek ‘Autoriteit’ stelt Paul Verhaeghe  dat je zelfs zou kunnen spreken van een gezagscrisis. Deze manifesteert zich op vele terreinen: tussen ouders en kinderen, tussen leraren en leerlingen, tussen politici en burgers, op de werkvloer en in de publieke ruimte. Generaties lang was het vanzelfsprekend om te luisteren naar de mensen die het voor het zeggen hadden: de ouders, de leerkracht, de politieagent, de dominee, de dokter.

Nu is dat niet meer zo. Incidenten op scholen, maar ook in de publieke ruimte jagen de discussie aan over wie wat zou moeten doen .  Lik op stuk, streng straffen, snel ingrijpen zijn steevast elementen in deze discussie, maar krijgen geen voet meer aan de grond.  Verhaeghe licht toe dat autoriteit berust op een externe bron waarin je met zijn allen gelooft. In de traditionele bron (het patriarchaat met top-down piramidale structuur)  geloven we niet meer, dus zoeken we naar een ander fundament.

Haim Omer vond in de principes van geweldloos verzet niet alleen een basis voor het behandelen van ernstige gedragsproblemen, maar ook grond voor een nieuwe vorm van autoriteit, die goed past binnen een vrije en pluralistische maatschappij. Eliane Wiebenga en Hans Bom kozen met de term ‘verbindend gezag’  een begrippenpaar dat de nieuwe vorm van autoriteit, zoals Omer ontwikkeld heeft, kernachtig samenvat. 

De permissieve droom van de jaren zestig bleek een illusie en naar de traditioneel autoritaire houding, gebaseerd op angst en gehoorzaamheid, wil niemand terug.  Verbindend Gezag verenigt de beide uitersten en wordt gekenmerkt door een breed gedragen gezagspositie vanuit samenwerking in combinatie met betrokkenheid, investeren in de relatie met de ander en kalm en vastberaden verzet tegen onacceptabel gedrag: begrenzing vanuit verbinding. Verbindend Gezag heeft zijn basis in de principes van geweldloos verzet en geeft ouders en andere gezagsdragers  op heel concrete wijze houvast,  niet alleen bij ernstige en machteloos makende gedragsproblemen, maar ook in ‘gewone’ situaties in het dagelijks leven.

In zijn boek ‘Autoriteit’ breekt Paul Verhaeghe een lans voor Haim Omers’ visie op een nieuwe vorm van autoriteit. Op deze studiedag gaan zij elkaar ontmoeten en spreken zij, samen met collega’s uit Israël, Vlaanderen en Nederland, over hun visie op en  ervaring met ‘verbindend gezag’. 

Sprekers:

Paul Verhaeghe (hoogleraar psychologie en psychoanalyse aan de Universiteit van Gent) maakt ons deelgenoot van zijn heldere psychologische en sociologische analyses  van het thema ‘autoriteit’ en onderbouwt nut en noodzaak van gezag vanuit het netwerk of collectief.

Haim Omer (hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Tel Aviv)  verbindt zijn concept van ‘waakzame zorg’ met diverse vormen van presentie waarmee ouders hun gezagsrol vorm kunnen geven, niet alleen bij ernstige gedragsproblemen, maar juist ook bij de talloze opvoedingsvraagstukken in het leven van alledag.

Ziv Gilad (arbeids- en organisatiepsycholoog, gedurende 20 jaar verbonden aan de Politieacademie in Tel Aviv en nu aan de Universiteit van Haifa) vertelt over zijn ervaringen in het spanningsvolle publieke domein waar politieagenten hun gezag moeten uitoefenen en waarin de principes van ‘constructieve strijd’ op basis van geweldloos verzet ipv. machtsvertoon van grote waarde blijken.

Frank van Holen (directeur hulpverleningsbeleid van Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel en universitair gastdocent aan de Vrije Universiteit Br