In de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is veel aandacht voor probleemgedrag of abnormaal gedrag. Maar wat is nu eigenlijk normaal gedrag? Merkwaardig is dat er geen duidelijke definitie bestaat van normaal gedrag. Als gedrag van mensen met een verstandelijke beperking ten onrechte wordt aangemerkt als problematisch of abnormaal, dan kan dat betekenen dat er een onnodige behandeling wordt ingezet, zoals beperkende maatregelen en medicatiegebruik.

In het ontwikkelingsdynamisch model van Anton Došen wordt onderscheid gemaakt tussen adaptief (normaal) gedrag, maladaptief (abnormaal) gedrag en een psychiatrische stoornis. Adaptief gedrag kan lastig zijn voor de omgeving, maar kan, als gekeken wordt naar het emotionele ontwikkelingsniveau van de persoon, passend (ofwel normaal) zijn. Maladaptief (abnormaal, probleemgedrag, challenging behaviour) gedrag is gedrag dat past bij het ontwikkelingsniveau van de cliënt maar dat als het ware door schiet en daarom toch abnormaal (ofwel problematisch) is.

Een psychiatrische stoornis is een verstoring van de psychische gezondheid. Er is sprake van een psychiatrische stoornis als deze onafhankelijk van de situatie bestaat. Er kan sprake zijn van onlogisch of bizar gedrag dat weken, maanden of zelfs jaren kan aanhouden. Het kan voortdurend aanwezig zijn of periodiek.

Tijdens deze studiedag bespreekt Anton Došen het concept “normaal gedrag” waardoor gemakkelijker wordt om te differentiëren tussen normaal gedrag, abnormaal gedrag en een psychiatrische stoornis. Om te kunnen beoordelen of er sprake is van normaal gedrag, abnormaal gedrag of een psychiatrische stoornis, moeten alle aspecten en processen in aanmerking worden genomen die met de persoon, zijn omgeving en de interactie daartussen te maken hebben. Dit is een benadering bekeken vanuit het ontwikkelingsperspectief waarbij de persoonlijkheidsontwikkeling en de emotionele ontwikkeling centraal staan.